Nieuwjaarsspeech, Hoogheemraadschap van Delfland, januari 2024

Beste Delflanders,

Weest gerust, ik heb me voor de nieuwjaarstoespraak niet meer gewaagd aan ChatGPT. Staatssecretaris van Huffelen heeft beperkingen opgelegd aan het gebruik van ChatGPT bij de overheid. Daarom heb ik deze nieuwjaarstoespraak toch maar zelf geschreven.

Ik hoop dat jullie allemaal een mooie tijd hebben doorgebracht met familie en vrienden en wil beginnen met het uitspreken van grote waardering voor allen die deze vakantieperiode hulp hebben geboden of klaar stonden om hulp te bieden aan collega-waterschappen om wateroverlast tegen te gaan. Dit is een voorbeeld van solidariteit die waterschappen kenmerkt.

Die solidariteit lijkt voor ons misschien vanzelfsprekend maar is het toch niet. Je ziet het op internationaal vlak met de afkalvende steun voor de Oekraïne, de mogelijkheid om Europese solidariteit met betrekking tot opvang van vluchtelingen af te kopen en op nationaal niveau te accepteren dat 50% van de gemeentes liever wegkijkt bij de problemen in Ter Apel. En die solidariteit kan nog verder onder druk komen te staan als de vele verkiezingen in 2024 nog meer autocratische leiders aan de macht brengen.

Ik besef goed dat wij als waterschappen hier nauwelijks invloed op hebben.

Waar wij wel invloed op hebben is de mate van vertrouwen die onze inwoners hebben in de overheid. Voor mij betekent dit drie dingen. In de eerste plaats echt de verbinding zoeken met onze inwoners door ze niet aan te horen maar te luisteren en de draagkracht van de samenleving aan te spreken. Daarom ben ik blij dat we binnenkort uitvoering gaan geven aan het ‘Vrienden van Delfland’-initiatief.

In de tweede plaats betekent het dat we als overheid betrouwbaar zijn. We doen wat we zeggen en zeggen wat we doen. De uitvoering van onze taken is waar het uiteindelijk om draait.

Tenslotte vraagt vertrouwen in de overheid ook om een duidelijk verhaal. De toekomst is altijd onzeker en nu helemaal. Het is aan ons overheden om houvast te bieden in onzekerheid. Voorspellen is een illusie. Wat wel kan, is het gebruik van plausibele toekomstscenario’s om de robuustheid van onze plannen te toetsen en de consequenties van alternatieven te duiden. De KNMI-klimaatscenario’s zijn daarvoor zeer geschikt. Als waterschappen zullen we ons nog veel duidelijker moeten uitspreken over de gevolgen van zeespiegelstijging en extreem weer. Klimaatsceptici zullen dit wel afdoen als de roep van Cassandra, een Trojaanse priesteres die door de god Apollo was voorbestemd om ware profetieën uit te spreken maar nooit geloofd te worden. Daar moeten we niet bang voor zijn. Angst biedt sowieso geen soelaas. Zoals Will Smith zei in de film “After Earth”: Gevaren zijn reëel maar angst is een keuze.

We zullen dus perspectief moeten bieden en met nieuwe opties moeten komen om onze delta leefbaar te houden. Mooie voorbeelden zijn de ideeën van de winnaars van de Eo Wijers-prijs over verzanding van de Nieuwe Waterweg. Ik ben daarom een groot voorstander van meer innovatie. Innovatie om klimaatverandering tegen te gaan. Innovatie om ons aan te passen aan veranderend klimaat. Innovatie om aanpassing voor iedereen mogelijk te maken. Innovatie vraagt om moed.  Schopenhauer zei eens: “Nieuwe ideeën worden eerst niet geloofd of belachelijk gemaakt, daarna zwaar bevochten om ten slotte vanzelfsprekend te worden gevonden.”

Kortom dit zijn geen tijden voor de bangeriken. Daarom drink ik met wijlen Paul van Vliet op de mensen die blijven vertrouwen, die van tevoren niet vragen ‘voor hoeveel’ en ‘waarom’. Ik drink op de mensen die door blijven douwen. Van doe het maar wel en kijk maar niet om.

Dit jaar bestaat Delfland 735 jaar. We mogen trots zijn op onze geschiedenis en dat ben ik ook. Tegelijkertijd moeten we ons niet vastklampen aan ons verleden. Als we willen dat alles blijft zoals het is, moeten we het goede koesteren en tegelijkertijd durven veranderen. Ons toekomstig succes wordt bepaald door ons vermogen ons aan te passen aan een steeds veranderende omgeving. Daarom hecht ik zo aan de lerende mindset, de overtuiging dat het altijd beter kan. Laten we met die instelling 2024 beginnen. Dan geldt ook voor Delfland: ‘you ain’t seen nothing yet’. Proost op 2024.