Polders in gemeente Midden-Delfland
Gewasbeschermingsmiddelen in de gemeente Midden-Delfland
Je hebt vast gehoord dat de slechte waterkwaliteit de laatste tijd steeds vaker in het nieuws is. In het gebied van het Hoogheemraadschap van Delfland speelt de glastuinbouw hierin een belangrijke rol. In deze factsheet geven we je een overzicht van de belangrijkste gegevens over de chemische waterkwaliteit in de gemeente Midden-Delfland.
Welke stoffen worden gemeten
We nemen in de glastuinbouwgebieden elke maand een monster van het oppervlaktewater en laten dit analyseren in ons laboratorium. In alle glastuinbouwgebieden binnen Delfland zijn de gehalten meststoffen (stikstof en fosfor) te hoog en vinden we gewasbeschermingsmiddelen. De laatste jaren dalen deze gehalten nauwelijks meer. In Delfland vinden we jaarlijks in totaal 95 verschillende gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater, dit beeld is in alle glastuinbouwgebieden vergelijkbaar. In 2023 overschreden veertien gewasbeschermingsmiddelen de norm die daarvoor is gesteld. Sommige stoffen kwamen we vaker tegen, het totaal aantal normoverschrijdingen was 47 keer.
Gewasbeschermingsmiddelen
We drukken de impact van de gewasbeschermingsmiddelen in het water uit in een toxiciteit percentage. De figuur hieronder geeft een beeld van de resultaten uit 2023:
Er zijn twaalf metingen per jaar, dus elke meting telt voor ongeveer 8% van de score mee en wordt als een blokje in de grafiek gezet. De blauwe en groene balken geven ‘geen’ tot ‘geringe’ toxiciteit weer, dit is de situatie die we bij elke meting graag willen zien.
Een gele, oranje en rode kleur geven een onvoldoende score (hoge toxiciteit) aan. De figuur laat zien dat voor het grootste deel van de tijd deze polders best goed scoren, maar dat er altijd één of meerdere metingen toch een verhoogde toxiciteit aangeven.
Hierdoor kan het waterleven zich onvoldoende ontwikkelen en blijft de ecologie achter.
Meststoffen
Voor meststoffen zijn stikstof en fosfor de belangrijkste stoffen waar we op sturen. Stikstof is een stof die vooral uit lozingen in het water komt en ook relatief snel weer afgevoerd wordt. Het is dus een goede graadmeter voor actuele lozingen.
De grafiek hieronder laat de gemiddelde concentratie stikstof in de afgelopen jaren zien. De norm voor stikstof ligt in Midden-Delfland op 1,8 mg/l en deze is in de grafiek aangegeven met de groene gestippelde lijn.
In alle drie de polders is het gehalte stikstof nog ver boven de norm. In de Oude Campspolder en de Woudse Droogmakerij is in de afgelopen jaren nauwelijks sprake van een verbetering. Alleen de Kralingerpolder laat een duidelijke verbetering zien, maar de gehalten zijn hier nog altijd veel te hoog (ca 8 mg/l terwijl de norm op 1,8 mg/l ligt). Buiten de gemeente Midden-Delfland zijn er glastuinbouwgebieden waar de stikstofgehalten in glastuinbouwgebieden wel in de buurt komen van de norm.
Overschrijdingen in de Woudse Droogmakerij in 2023 en 2024
In het monster van oktober 2023 zijn in de Woudse Droogmakerij een tweetal middelen aangetroffen die de kwaliteitsnormen ver overschrijden. Het betreft hier Deltamethrin (13.000x de norm) en Esfenvaleraat (105x de norm) Beide stoffen waren op het meetpunt nooit eerder aangetroffen.
Deltamethrin is een insecticide (merknaam bijvoorbeeld Decis). Het wordt zowel als gewasbeschermingsmiddel voor planten gebruikt als als biocide. Een biocide is bijvoorbeeld een ontsmettingmiddel dat wordt gebruikt tijdens de teeltwissel. Dan wordt de kas helemaal schoongemaakt zodat er met een schone kas gestart kan worden bij een nieuwe teelt.
Esfenvaleraat is een insecticide (merknaam bijvoorbeeld Sumicidin) en wordt gebruikt tegen rupsen in veel verschillende teelten. Niet alleen in de glastuinbouw, maar ook bij aardappelen en bollen.
Als ons laboratorium meldt dat er zo’n hoge overschrijding van de norm plaatsvindt, stellen we altijd een nader onderzoek in. Hierbij schatten we de directe gevolgen in (hoe giftig is dit?), proberen we de bron van de lozing te vinden. We gaan op het meetpunt nog een keer meten (is de stof nog steeds aanwezig?) en kunnen een eDNA monster nemen (van welke teelt vinden we DNA resten in het oppervlaktewater?). In dit geval hebben we ook de gegevens van leveranciers opgevraagd (welk bedrijf heeft dit middel gekocht?) en heeft Glastuinbouw Nederland een brief naar alle bedrijven verzonden met de vraag wie het middel in de weken voorafgaand aan de meting heeft gebruikt. Bij nader onderzoek hebben we in dit geval de bron van de overschrijding niet kunnen vinden.
Ook in september 2024 hebben we helaas weer een hele grote normoverschrijding in de Woudse Droogmakerij gemeten, dit keer met de stof piperonyl-butoxide. Dit is niet zozeer een gewasbeschermingsmiddel, maar een hulpstof die ervoor zorgt dat een gewasbeschermingsmiddel beter werkt. Het heeft echter wel een milieunorm en die is in dit geval bijna 1000x overschreden.
In deze grafiek kun je de ontwikkeling door de jaren heen van de toxiciteit in de Woudse Droogmakerij zien. Er is wel een stijgende positieve trend zichtbaar, er komt meer blauw en groen in de balken.
De enorme overschrijding van oktober 2023 zorgt echter voor een rode balk in 2023. En voor de KRW moet de hele balk in ieder geval groen en bij voorkeur zelfs blauw scoren.