Tuinders pakken zelf regie over waterkwaliteit

Het vierjarige project, dat loopt tot 2028, is een samenwerking tussen ondernemers, kennisinstellingen en overheden. Deelnemende partijen zijn Division Q, WUR Glastuinbouw uit Bleiswijk, Glastuinbouw Nederland, Plant-E, tuinbouwbedrijf Koppert Cress, Stichting Kennis in je Kas (KIJK), het Hoogheemraadschap van Delfland en diverse glastuinbouwbedrijven.

Continu strategisch meten

Hoogheemraad Stijn van Boxmeer, die bij het hoogheemraadschap van Delfland de waterkwaliteit van oppervlaktewateren in portefeuille heeft, is enthousiast over het project: ‘We hopen dat dit project een flinke stap vooruit zal betekenen in de waterkwaliteit van het kassengebied. Nu meten we namelijk nog te veel gewasbeschermingsmiddelen en andere nutriënten in het oppervlaktewater. Als Hoogheemraadschap voeren we metingen uit om de waterkwaliteit te monitoren, lekkages op te sporen en overtreders aan te pakken, maar dit doen we niet overal en niet continu. De kans bestaat dus dat wij, net als de verantwoordelijke tuinders, lekkages niet of pas laat opmerken. Het mooie aan het project Transparante Tuinder is dat dit deelnemende tuinders straks via een dashboard real-time inzicht krijgen in eventuele lekkages. Als de meter op het dashboard dan uitslaat, kunnen zij gericht actie ondernemen om lekkages te stoppen en herhaling te voorkomen.’

Initiatief uit de glastuinbouwsector

Het project Transparante Tuinder ontstond ongeveer een jaar geleden, nadat Bart van Meurs, directeur van Division Q uit Monster, in gesprek was geraakt met Plant-E. Bart: ‘Bij Division Q ontwikkelen we, samen met partners, technische innovaties die de glastuinbouwsector verduurzamen. Plant-E is een Nederlandse startup die wereldwijd innovatieve sensoren plaatst op de meest uitdagende plekken. Bijzonder is ook dat hun sensoren continu meten en dat ze niet op batterijen werken, maar op energie uit levende planten en bacteriële processen in de bodem. Ik vroeg me dus meteen af: is dit niet iets voor de glastuinbouwsector? Zo zijn we in gesprek gegaan met de samenwerkingspartners van het project en is het balletje gaan rollen.’

Ontwikkeling van de meetmethode

Het project Transparante Tuinder verloopt in vier fasen. De eerste fase, die met de kick-off van 17 maart van start ging, betreft de doorontwikkeling van de meetmethode. Jim van Ruijven, onderzoeker bij de WUR: ‘Wij onderzoeken onder andere welke stoffen de sensoren moeten kunnen meten. Daarnaast besteden we aandacht aan het meetnetwerk. Ondernemers kunnen namelijk efficiënter monitoren als zij bepaalde informatie hebben. Waar liggen bijvoorbeeld mijn hoofd- en deelleidingen? Hoe kunnen lekkages in het oppervlakte- of grondwater terechtkomen? Waar liggen de grootste risico’s? Zo bepalen we wat de beste plekken zijn om sensoren te plaatsen.’

Opschaling in de praktijk

Als het zover is dat Plant-E de sensoren kan gaan produceren en testen, gaat het project over naar fase twee. Dan krijgen de eerste drie glastuinbouwbedrijven elk vijf sensoren en een eigen dashboard, waarop zij allerlei waarden kunnen bijhouden. Als de sensoren betrouwbaar genoeg blijken, breidt Division Q de pilot in fase drie uit naar minstens tien kwekers die ervaring gaan opdoen met de sensoren. Bart: ‘Hier leren zij zelf van, maar wij leren er ook van. Zo kunnen we de methode blijven verbeteren.’

Kennis delen

De vierde fase draait om het breed delen van kennis. Bart: “We willen niet alleen de eindresultaten tonen, maar ook het proces inzichtelijk maken. Daarom maken we de dashboards openbaar, zodat de maatschappij kan zien hoe tuinders actief bijdragen aan een betere waterkwaliteit.’ Dat het project aandacht verdient, bleek al tijdens de HortiContact in februari. Toen won Transparante Tuinder de Waterinnovatieprijs in de categorie Techniek. De prijs van € 10.000,- gebruiken we om het project verder uit te breiden.’

Blik op de toekomst

Het consortium achter het project Transparante Tuinder hoopt dat het project aanslaat en dat uiteindelijk alle 1500 glastuinbouwbedrijven in Delfland zullen meedoen. Bart: ‘Dit zal geen kaarsrechte weg zijn, maar we hopen een oplossing te ontwikkelen die voor alle ondernemers praktisch toepasbaar, betrouwbaar en betaalbaar is.’ Ook Delfland hoopt dat meer tuinders aansluiten. Stijn: ‘Ik hoop dat dit project een vast onderdeel wordt van de bedrijfsvoering van tuinders. We hebben met zijn allen belang bij schoon en gezond water, dus laten we ons hier dan ook met zijn allen voor blijven inspannen!’

Meedoen als koploper?

In dit project is nog ruimte voor meer deelnemende ondernemers. Bart: ‘Deelname vraagt een investering van € 3.000,- per jaar. We hopen dat bedrijven dit als een goede investering zien, want als deelnemer ben je vanaf het begin betrokken en heb je inspraak in het project en de aanpak. Verder kun je in ieder geval de komende vier jaar grote stappen zetten in het ‘lekvrij’ maken van je bedrijf. Zo draag je bij aan gezonder water en dit kun je natuurlijk ook communiceren naar klanten.’

Meer weten of meedoen? Neem contact op met Bart of Jim via [email protected] of [email protected].