Geen aardgas, maar rioolwater voor warmte. Het kan!

22 januari 2025

Het is al een aantal maanden operationeel, maar woensdag 22 januari was de officiële starthandeling van een uniek en duurzaam project bij zwembad De Blinkerd in Den Haag. Sinds afgelopen september wordt het zwembad verwarmd met warmte die uit het riool wordt gewonnen. De openingshandeling werd verricht door wethouder Robert Barker van gemeente Den Haag en Hoogheemraad Robert Tieman van Delfland.

De Blinkerd is het eerste zwembad in de regio dat van het aardgas is afgestapt. Zelfs wereldwijd zijn er maar weinig sportcomplexen die met deze techniek worden verwarmd. De techniek is vrij nieuw en niet overal toepasbaar. Het gebouw en de locatie zijn daarbij van groot belang. Bij De Blinkerd is deze vorm van verwarmen haalbaar, omdat op slechts 50 meter afstand een groot rioolgemaal voor afvalwater staat.

Het klinkt een beetje raar en misschien ook wel een beetje onhygiënisch, maar het is heel schoon en vooral erg duurzaam. Het bespaart jaarlijks maar liefst 170.000 m³ gas!

Robert Tieman: ,,Voor Delfland is dit een bijzonder project. Nog niet eerder werd ongezuiverd rioolwater gebruikt om een publieke ruimte zoals een zwembad mee te verwarmen. We hebben meegewerkt als maatschappelijke en verantwoordelijke overheid om zo een bijdrage te leveren aan de energietransitie en te komen tot een energie- en klimaatneutrale regio.”

Hoe werkt het technisch?

Leuk idee! Het verwarmen van een zwembad met rioolwater, maar hoe werkt dit nu precies? De Blinkerd maakt gebruik van thermische energie uit rioolwater, ook wel bekend als riothermie. Met andere woorden: de warmte die het rioolwater afgeeft, wordt opgeslagen en gebruikt als warmtebron voor het verwarmen van het zwembad.

Rioolwater heeft een temperatuur van ongeveer 18°C in de zomer en 12°C in de winter, wat een stabiele en betrouwbare warmtebron is. In het bufferreservoir van het rioolpompgemaal wordt een dompelpomp geplaatst die het vuile, maar warme water oppompt en door een 100 meter lange ondergrondse pijp naar de sportfaciliteit en weer terug duwt. Rond deze ‘vuilwaterpijp’ worden twee andere leidingen gewikkeld: één met het koelmiddel glycol en de andere met schoon water dat tijdens de stroming wordt opgewarmd. Deze twee leidingen gaan vervolgens de sportfaciliteit binnen, terwijl het vuile water terugstroomt naar het bufferreservoir.

Warmteopslag in de grond

In de zomer levert het riool hogere temperaturen, terwijl er in de winter extra warmte nodig is. Om warmteverlies te voorkomen, wordt de warmte in de grond opgeslagen op een diepte van 200 meter. Twee bronnen worden geboord: één om warmte in de zomer op te slaan en in de winter terug te winnen en de andere om afgekoeld water terug te voeren naar de grond.

Van idee tot praktijk

Het eerste idee voor het verwarmen van een publieke ruimte zoals een zwembad met ongezuiverd rioolwater is in 2013 ontstaan, maar de vraag vanuit gemeente Den Haag is in 2021 concreet gesteld. In drie jaar is het project vervolgens tot uitvoering gebracht en sinds de zomer van 2024 is het riothermie-systeem operationeel. Naast gemeente Den Haag is hierin samengewerkt met onze partner Delfluent Services BV, aannemer Van Dorp en adviesbureau Syntraal.