Tijdens inspectievluchten per helikopter is de pakkans op illegale lozingen reëel

Robbert werkt bij Delfland voor de afdeling Toezicht en Handhaving. ‘Uiterlijk 1 januari 2027 moeten onze oppervlaktewateren voldoen aan de eisen van de Europese Kaderrichtlijn Water’, vertelt hij. ‘Dan moeten ze dus schoon en gezond zijn, maar dat is een flinke uitdaging. Zéker in het glastuinbouwgebied met zo’n 1500 glastuinbouwbedrijven. Gelekte en geloosde gewasbeschermingsmiddelen en allerlei nutriënten hebben hier nog steeds een negatieve invloed op de waterkwaliteit.’ Delfland ontdekt nog regelmatig flinke normoverschrijdingen van zowel toegestane als verboden gewasbeschermingsmiddelen.

Van Gebiedsgericht naar Risicogestuurd

Om de waterkwaliteit in het glastuinbouwgebied te verbeteren, koos Delfland lange tijd een gebiedsgerichte aanpak. Robbert: ‘Daarbij hebben we glastuinbouwbedrijven uitvoerig gecontroleerd en geïnformeerd over de situatie en dat werpt zijn vruchten af. Het aantal bewuste lozingen is afgenomen en de waterkwaliteit is beter dan tien jaar geleden. Toch zijn we er nog niet, dus we willen bewuste en onbewuste vervuilingen nog verder terugdringen. Om in beeld te krijgen waar iets speelt, bemonsteren we maandelijks dertig locaties op gewasbeschermingsmiddelen en nutriënten. Vervolgens verfijnen we ons meetnet in de polders met meer toxische druk. Bijvoorbeeld door meer te meten op nitraat en eDNA. Het is een risicogestuurde aanpak, waarbij ook inspectievluchten helpen om ‘hotspots’ te vinden.’

Hotspots en heterdaadjes

Delfland zet inspectievluchten al langer in om de voortgang vast te leggen van grote projecten die raken aan het waterbeheer. ‘Denk aan de aanleg van tunnels en snelwegen’, zegt Robbert. ‘Wat veel mensen niet weten, is dat we ze ook gebruiken om te surveilleren naar lozingen. Doordat we laag vliegen, kunnen we in korte tijd veel zien. Denk aan verkleuringen van het water, afvoerslangen die vanuit silo’s naar slootjes lopen, en andere aanwijzingen voor illegale situaties. Soms hebben we zelfs heterdaadjes. Zoals laatst toen een ondernemer vuilwater via een dompelpomp in de sloot loosde. Van elke overtreding maken we foto’s. Vervolgens maken we een proces verbaal op tegen de ondernemer, vaak met een bestuursrechtelijke dwangsom. Dit soort misstanden kunnen we echt niet meer accepteren.’

Samen voor schoon water

Ondanks de incidenten ziet Robbert het positief in voor de waterkwaliteit in het glastuinbouwgebied. ‘Soms lijkt het nog een kat en muisspel, maar onze relatie met glastuinbouwers is sterk verbeterd.  Bovendien werken we juist steeds vaker samen met de ondernemers aan oplossingen die lozingen en lekkages vroegtijdig signaleren. We werken ook samen met watercoaches van Glastuinbouw Nederland. Zij helpen ondernemers bij het terugbrengen van hun emissies. Een goede waterkwaliteit is een gezamenlijke uitdaging en die gaan we graag aan.’

En de normoverschrijdingen en illegale middelen die Delfland aantreft? Daar zijn we in 2025 nog scherper op. De license to operate van de gehele sector staat onder druk vanwege de ondernemers die verboden stoffen gebruiken of vervuild water uit de kas laten lekken dan wel lozen.